Oiartzungo fusilatuak
ERAILEN ETA DESAGERTUEN ZERRENDA
UDALA:
- Leontzio Aranburu Agirre
- Manuel Irigoien Mitxelena Desagertua
Zinegotziaren semea:
- Joxe Mari Berrondo Lasarte
PIKOKETA:
- Mercedes Lopez Cotarelo
- Pilar Vallés Vicuña
- Victor Genua Montiano
- Jesús López Casado
- Agapito Domínguez Taguada
- Bernardo Usabiaga Jauregii.
- Manuel Justo Alberdi
- Miguel Jacinto López Pascual.
- Vicente Argote.
- Agustín Miguel Bermejo
- Félix Luz Etxeberria
- Angel Braña López
- Jose María Arruti Idiakez
HERRITARRAK:
- Anjel Arizmendi Irastorza
- Patxi Alkain Dorronsoro
- Julian Lekuona Etxabeguren Desagertua
- Maria Josefa Olaziregi Ibarburu
- Jose Isasa Olano
- Zelestino Gaztelumendi Berasategi Desagertua
- Jose Manuel Irigoien Larrañaga
- Sebastian Mitxelena Sein
- Martin Lekuona Etxebeguren
- Bautista Aldai Mitxelena Desagertua
- Jeronimo Etxeberria Burutaran
- Txomin Etxebeste Etxebeguren Desagertua
- Felix Goia Urbieta Desagertua
- Bixente Martiarena Rekondo
- Luis Otaz Lizarralde Desagertua
- Joxe Mari Aranburu Illarramendi
ALTZIBARKO PARETAN:
- Domingo Belaunzaran Zapirain
- Segundo Lekuona Albistur
APAIZAK
- Gerbasio Albisu
- Martin Lekuona Etxebaguren
- Jorge Iturrikastillo Aranzabal (Iragorri kanposantuan)
IRAGORRIKO KANPOSANTUAN
- Jose Maria Etxeberria Berra (Bixkarrondo)
- Eugenio Sarria Lekuona(Berrondo baserrian bigarren aldiz afusilatua).
ARITXULEGIN
- Felipe Ledesma Cano
- Antonio Lopes De Dios
- Mariano Calvo Herrador
- Francisco Murillo Davila
- Jose Sanchez Molero
- Jose Sirena Inza
- Casimiro Garcia Valle
- Manuel Vancell Sola
- jose Diaz Vazquez
HILERRIAN
- Benjamin Herrero de Diego
- Basilio Aristondo Rekarte
- Eugenie Galdona Etxeberria
- Iganacio Maria Eguileor Zugasti
- Joseba Zeziaga Arizaga
- Jose Juaquin Arín Oyarzabal
- Leonardo Guridi Arrazola
- Jose Markiegi Olazabal
- Agustin Aranburu
- Maria Areitio
- Luis Belanzategui Zulueta
- Felix Elorza Olalde
- Faustino Garitano Askasibar
- Vicente Irazola Urrutia
- Imanol Mendinabeitia Zubizarreta
- Paula Mugika
- Francisca Oyanguren
- Gregorio Sampedro Azpiazu
- Marcelino Ugalde
- Dionisio Uribesalgo Otaduy
- Jose Antonio Urionabarrenetxea Isasmendi
- Sabino Etxabe Guruzeta
- Isidro Garcia Etxave
- Juan Gorostidi Altuna
- Martin Cruz Tapia Mitxelena
- Jose Martinez Artazkoz
- Elias Mendizabal Bengoetxea
- Rogelio Karrera Iraola
- Pedro De Pedro Allende
- Antonio San Baudilio del Campo
- Lorenzo Palacios Jimenez
Desagertuak
Herritar batzuk etxerako bueltan hartu zituzten, beste batzuk lanera zihoazela, edozein modutan, edozein egoeratan, espetxeetatik “aske” irtendakoan, epaiketarik gabe kondenatu ondoren… guztiak erailak izan ziren. Zoritxarrez, euren gorpuei lurra non eman zieten jakin gabe gelditu ziren gertukoak: suposiziotan, ustezko moduetan, halakoren kontakizuna halabeharrez ontzat hartuz, baina inongo zehaztasunik gabe. Gorpuak ez dira agertu, baina hor darraite; tamalez ez dakigu non. Horiek dira gure desagertuak, oraindik ere desagertuak daudenak.
San Kristobal gotorlekurako bidean egindako bertsoak.
Aita: Benanzio Bergaretxea Egia
Semea: Jexux Bergaretxe Muguruza
I
Milla bederatzireun
ogeitamaseian
San Lorentzo eguna
egun berezian,
galdezka ari ziran
inguru guztian
Bergaretxe aita-semiak
mun izaten ziran.
II
Egunon jaun prestuak
zer nai zenduteke?
Agindu nai badezute
emen naukazute.
Erantzuna: gurekin
joan bear dezute,
asko luzatu gabe
gertatu zaitezte.
III
Seme txiki bat eta
bi alaba gazte
aurkitu bear ziran
pare gabe triste;
bañan seme maiteok
ia! poztu zaitezte,
Ama Arrate´koa
zuekin dezute.
IV
Esana bete bear
naita-naiezian
nun aurkitzen geraden
fusillen mendian.
Zer naigabe zorrotza
aitak biotzian
ume errukarrixak
gogoratutzian!
V
Aitak eta semiak
batak bestiari
Itz askorikan ezta
begiratu sarri.
Mendixan odei beltzak
ziraden ageri,
Euria zekarten da
baita ere arri.
VI
Ergoin´go barriora
giñanean eldu
korta modu batian
or gaituzte sartu;
beste batzuek ere
an ziraden bildu
gure barrenak ziran
naikua goibeldu.
VII
Bi egun pasatuta
Irugarrenera
gizon agintari bat
sartu da barrena;
Pamplona´ra joateko
zekarren ordena,
eta antolatzeko
al zan azkarrena.
VIII
Laister jarri giñaden
denak formatuta,
amalau lagun giñan
ondo kontatuta;
txukun jarri gaituzte
sokakin lotuta
iñor ez gelditzeko
bidean galduta.
IX
Agindu bezin laster
abiatu gera
mendi aldapatsuak
gora eta bera;
estropozu eginda
erori lurrera,
iru ordu luzean
a zer ibillera.
X
Samiñak atsegiña
du bere ondoren,
oso egualdi ona
gurekin zegoen;
agintariak ere
biotz ona zuten,
Lesaka´raño ongi
iritxi giñaden.
XI
Ordu-erdi batera
utzirik Lesaka
Pamplona´ko bidian
giñaden presaka;
jendia ere ba-zan
guri begiraka
Batzuk errukituta
bestiak iseka
XII
Andre, seme ta alaba
Zeuden Bitoria´n
Beste iru umetxo
bakarrik etxian,
aita seme batekin
Planplona «gañian»
orra nere sendia
iru probintzitan