Oiartzunen ere gerrako haur izan ziren bost herritarren testigantzak jasoak ditugu: Maria Gaztelumendi Sagarzazu, Nikolax Aristizabal Alzugarai, Maria Luisa Lahoya Lapesa, Manoli eta Maria Mujika Ezponda. Frantzia eta Inglaterra
1936ko gerraren eragina itzela izan dela esan ohi da, modu bortitz eta ezabagaitzean eragin zielako protagonista zuzen eta zeharkakoei, bere ondorengoei eta etorkizuneko belaunaldiei.
Zuberoako mugan zegoen konzentrazio-esparrua zen Gurs, eta 1936eko gerrak sortutako errefuxiatuentzat eraiki zuten 1939ko martxoan, Bearnon hain zuzen, Gurs herriaren eremuetan. Euskal Herritik gertu zegoenez, euskal herritarrei eman zieten hasieran aterpea.
